Mert İnan – Sonbahar yağışları bu yıl istenilen seviyede değildi. Yağışsız geçen aylar barajlardaki doluluk oranının yüzde 35’e kadar düştüğü İstanbul başta olmak üzere pek çok bölgede kuraklık riskini gündeme getirdi. Meteoroloji Genel Müdürlüğü bilgilerine nazaran, ekim ayında Türkiye genelinde yağışlar yüzde 38 düştü. Yağışın en çok düştüğü bölge yüzde 77 ile Ege olurken, Marmara Bölgesi’ndeki düşüşün yüzde 71 olarak kayda geçti.
LA NİNA ETKİSİ
Küresel iklim değişikliğinin tesirlerinin son yıllarda arttığına dikkat çeken uzmanlar, İstanbul başta olmak üzere kuraklık alarmı verilmesi gerektiğini belirtti. İTÜ Meteoroloji Mühendisliği Öğretim Üyesi ve CNN TÜRK Meteoroloji Danışmanı Prof. Dr. Orhan Şen, La Nina tesiri nedeniyle kış soğuklarının bilhassa batı kentlerine geç geleceğini belirterek, şunları dedi:
“La Nina tesiri 3 yıldır devam ediyor. La Nina bilhassa Balkanlar ve Kuzeyden gelen soğuk hava dalgasının tarafını üst hakikat ittiğinden Ocak ayına kadar başta İstanbul olmak üzere batı bölümlerde sıcaklık pahaları mevsim normallerinin üzerinde seyredecek. Kar yağışı Ocak ayından evvel İstanbul’da güç gözüküyor. La Nina’nın tesiri azaldıkça kar yağışları da başlayacak. İstanbul başta olmak üzere Türkiye genelinde kuraklık alarmına geçilerek tedbirler paketinin devreye alınması gerekir. Yağmurlar istenilen seviyede seyretmediği üzere yağışlardaki düşüş tablosu devam edebilir.”
SU KAYBI AZALTILMALI
Eylül, ekim ve kasımın birinci yarısında ülke genelindeki yağışların olması gerekenden yüzde 40 düşük seyrettiğine de dikkat çeken Prof. Dr. Şen, öneride de bulundu:
“Barajlardaki kalan suyu yeterli kullanmamız, yağmur sularını toplayacak projeleri hayata geçirmemiz gerek. Kurak bir kış geçiriyoruz. Irmak, göl ve barajlardaki su kaybının önemli azalmasına bağlı meteorolojik kuraklık, hidrolojik kuraklık dediğimiz tabloya dönüş durumda. Hidrolojik kuraklık sonrası ziraî kuraklık ortaya çıkarsa, toprak suya doyamayacağından ilkbahar, yaz devri ziraî üretimde kriz yaşanabilir. Artık 4 mevsim değil, yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı geçen, baharlarında ortadan kalktığı bir değişim kelam konusu. Bir öteki gözden kaçan büyük sorun ise kentleşme tesiri. Türkiye’de kentleşme ve betonlaşma çok önemli ısı adası tesiri ve kar yağışlarında düşüşe neden oluyor. Büyükşehirlerde kar yağışlarının yüzde 50 azalmasının nedeni ısı adası tesiri.”
EL NİNO NEDİR?
Pasifik Okyanusu’nun güney yarısında suların bir ortalama sıcaklığı vardır. Suların sıcaklığı doğuya hakikat bir akıntı ile olağanın üzerine çıkarsa bu olaya El Nino, olağanın altına düşerse de buna La Nina ismi veriliyor.
SU TASARRUFU İÇİN NELER YAPILMALI?
Dursun Yıldız, su tasarrufu için şu tekliflerde bulundu: teklifleri şöyle:
Sebzelerimizi elde değil su dolu bir kapta yıkayın. Dört kişilik bir aile bu teknikle yılda 18 ton tasarruf sağlar.
Dört kişilik bir ailenin günlük bulaşığını elde yıkaması yılda ortalama 26-40 ton ortası suyun boşa akması manasına geliyor.
Kullanılan duş başlıkların ve muslukların her daim bakımlı olmasına itina gösterilmeli.
Evdeki tüm muslukların su kaçırmadığından emin olunmalı. Saniyede bir damla su, damlatan musluktan günde 17 litre su boşuna akmaktadır.
Diş fırçalarken musluğu kapatın. *Bahçedeki bitkileri hortum yahut fıskiye yerine yağmur suyu yahut geri kazanılmış suyla sulayın.
Buharlaşma tesirine karşı bahçeleri sabah erken yahut akşam saatlerinde sulayın.
Arabaları hortumla değil kova suyla yıkayın.
Su sayaçlarını tertipli denetim ettirin.
‘MELEN BARAJI TAMAMLANMALI’
DSİ Eski Yöneticilerinden Su Politikaları Derneği Başkanı Dursun Yıldız, Melen Barajı yapılmadığı takdirde, büyük zahmet yaşanacağını belirterek, ihtarlarını şöyle lisana getirdi:
“İstanbul’un su mukadderatı bir manada Melen Barajı’na bağlı. Melen Barajı kısa müddette bitmezse, su temini güvenliği ekonomik olarak riske girer. Eldeki barajlar lakin 5 milyon şahsa yetecek suyu biriktiriyor. Melen’den gelen su da 5 milyon şahsa yetecek seviyede. Kentin gerçek nüfusu 20 milyon ve aslında mevcut potansiyelin iki katı daha su gerekiyor. Şebeke ve buharlaşma kayıpları yaz aylarında yüzde 40’ı geçiyor. Istranca Dereleri’nin de canına okuduk. Tek kaynağımız yağmur. Yağmurdaki azalma barajlara yansıyor. İstanbul’un günlük su gereksinimi 3.2 milyon metreküp. Su tasarrufu, kayıp, kaçakların önlenmesi ile bu oranı 2.5 milyon metreküp düzeyine düşürmemiz mümkün. Şuan için baraj doluluk oranları çok makûs durumda olmasa da çok güzel de diyemeyiz.”
ARALIKTA SICAKLIK ORTALAMANIN ÜZERİNDE
İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakültesi Meteoroloji Mühendisliği Kısmı Öğretim Üyesi Deniz Demirhan, ılık bir sonbahar ve daha az karlı bir kış beklendiğini söyledi:
“Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün aralık iddialarına nazaran sıcaklıkların ortalamanın üzerinde seyretmesi, yağışların da ortalamalar civarında olması bekleniyor. Aslında arka arda üçüncü yıldır La Nina’nın etkisindeyiz. Avrupa’da da olağandan daha az kar yağışı olması ihtimali çok yüksek. Türkiye’deki kasım-ocak ortası devirde kar yağışının Ege bölgesinin kıyıları hariç tüm bölgelerde ortalamaların altında olması, en fazla azalmanın ise Doğu Karadeniz, İç Anadolu’nun doğusu, Doğu Anadolu bölgelerinde olması beklendiğini söyleyebilirim.”